Αθηναίων πολιτεία, Λακεδαιμονίων πολιτεία, Αγησίλαος

Ο Ξενοφών υπήρξε εξέχων αρχαίος Έλληνας ιστορικός, συγγραφέας και στρατιωτικός. Γεννήθηκε στην Αθήνα ανάμεσα στα 440 και 425 π.Χ., σε μια εύπορη οικογένεια που του προσέφερε υψηλή παιδεία. Από νεαρή ηλικία υπήρξε μαθητής του Σωκράτη, και η φιλοσοφική του εκπαίδευση επηρέασε σημαντικά τον τρόπο με τον οποίο κατέγραψε τα ιστορικά γεγονότα και τις στρατιωτικές του εμπειρίες. Παρά την κλίση του στη φιλοσοφία, η αγάπη του για τη στρατιωτική ζωή και τις εκστρατείες υπερνίκησε τη θεωρητική του φύση, οδηγώντας τον σε δράση σε σημαντικά ιστορικά γεγονότα.

Το 401 π.Χ., ο Ξενοφών ακολούθησε τον Κύρο τον Νεότερο στην εκστρατεία του στην Περσία, εναντίον του αδελφού του Αρταξέρξη Β΄, εμπειρία που αποτέλεσε έμπνευση για τα ιστορικά και στρατιωτικά του έργα, όπως οι Κύρου Ανάβασις και Ιστορικά. Αργότερα, ο Ξενοφών συνδέθηκε στενά με τον Σπαρτιάτη βασιλιά Αγησίλαο, συμμετέχοντας σε εκστρατείες και μάχες, όπως αυτή της Κορωνείας, όπου πολέμησε ακόμη και εναντίον της πατρίδας του.

Η συμβολή του Ξενοφώντα στην αρχαία ελληνική ιστοριογραφία είναι ανεκτίμητη, καθώς συνδύασε τη στρατιωτική εμπειρία με τη φιλοσοφική σκέψη, προσφέροντας πολύτιμες γνώσεις για την πολιτική, την κοινωνία και τις στρατιωτικές πρακτικές της αρχαίας Ελλάδας. Ο Ξενοφών πέθανε περίπου το 355 π.Χ., αφήνοντας πλούσια παρακαταθήκη που επηρέασε τη μετέπειτα ιστοριογραφία και την κατανόηση της ελληνικής ιστορίας.